W bieżącym roku mija 65 lat od rozpoczęcia przemysłowej działalności lotniczej w Mielcu. Znaczenie tego faktu dla kraju było tak doniosłe, że 13 czerwca 1939 r. wizytował Mielec prezydent RP, prof. Ignacy Mościcki. W świadomości społecznej tamte minione lata oraz wielkie sukcesy w technice i produkcji lotniczej odłożyły się jako trwały element Mielca, jako coś, co jest niepodważalne.

W ramach obchodów jubileuszu 100-lecia światowego lotnictwa w sali konferencyjnej Centrum Wystawienniczo-Promocyjnego w Mielcu odbyło się spotkanie przedstawicieli firm i instytucji związanych z lotnictwem. 3-godzinne forum przełamało stereotyp, że lotnictwo w Mielcu to tylko Polskie Zakłady Lotnicze. Okazuje się bowiem, że obecnie na terenie miasta oraz w powiecie mieleckim działa 10 firm certyfikowanych do wykonywania prac lotniczych, a ponad 10 dalszych - zrzeszonych w Rzemieślniczej Spółdzielni "Wielobranżowa" - zamierza podjąć ten rodzaj działalności. Mało kto zauważa istnienie Zakładu Usług Agrolotniczych, gdy tymczasem ta firma swoimi wynikami wywalczyła tytuł "Wybitnego Polskiego Eksportera", działającego obecnie w strukturze europejskiego koncernu EADS.

Możliwości dla małych firm lotniczych stwarza offset F-16. Jego zakres przedstawił Stanisław Wójtowicz - współorganizator forum, prezes zarządu Polskich Zakładów Lotniczych. Stwierdził, że również wielkie zadania wymagają kooperacji i zlecania podwykonawcom wielu prac, których nie opłaca się realizować w zakładzie produkcji finalnej. Część innych zamówień lotniczych, które tradycyjnie kontrahenci zgłaszają do producenta głównego, może być z powodzeniem przekazana mniejszym, ale wyspecjalizowanym wykonawcom. Taki system współpracy obiecał również uruchomić prezes Wójtowicz.
Nowe szanse dla lotnictwa stwarza również akces Polski do Unii Europejskiej oraz możliwość skorzystania z funduszy strukturalnych. Przedstawił je Zdzisław Klonowski - prezes Agencji Rozwoju Regionalnego "MARR" SA.
Aby możliwości związane z offsetem oraz Unią Europejską przełożyć na tworzenie nowych miejsc pracy, potrzebne są wyniki ekonomiczne firm poparte wysiłkiem nad dostosowaniem do wymagań standardów unijnych wyposażenia technicznego tych firm, kwalifikacji kadr i jakości wyrobów. Jak zapewniali przedstawiciele kierownictwa Urzędu Lotnictwa Cywilnego w Warszawie - Ryszard Jaxa Małachowski i Zygmunt Mazan - oraz stwierdził rzeczoznawca SIMP Stanisław Książek, spora grupa mieleckich firm już dziś prezentuje wysoki poziom techniczny, posiada świadectwa IKCSP (Inspektorat Kontroli Cywilnych Statków Powietrznych czyli IKCSP to poprzednia nazwa urzędu lotniczego), które uprawniają do produkcji, usług, remontów i szkolenia w branży lotniczej. Potwierdzeniem tego jest powodzenie w realizacji przez te małe firmy zamówień eksportowych do krajów zachodnich. Dla pozostałych chętnych wymagania lotnicze i unijne też nie powinny stanowić bariery nie do pokonania, a świadectwa ULC oraz unijne znaki CE dla wyrobów i start na te dostępne dla wyższej ligi przemysłowej rynki to rezultat profesjonalnego działania.
Udowodnił to region bielsko-bialski. W ramach dobrowolnej federacji działa tam 13 prywatnych małych firm lotniczych, w tym założona w 1986 r. prywatna firma lotnicza Edwarda Margańskiego ? niegdyś konstruktora w Ośrodku Badawczo-Rozwojowym Sprzętu Komunikacyjnego w Mielcu. Federacja rozwiązuje dla zrzeszonych w niej firm sprawy zaopatrzeniowe, marketingowe i inne złożone problemy organizacyjno techniczne. W Bielsku-Białej wykonano aż 160 motoszybowców dla odbiorcy niemieckiego. Trzeba też zauważyć, że żadna z powstałych tam firm lotniczych nie zbankrutowała. Zbudowano w tym ośrodku szkolno-treningowy odrzutowiec EM-10 "Bielik", a 4 czerwca 2003 r. na lotnisku w Mielcu prototyp tego samolotu odbył swój pierwszy lot. Już w lipcu prototyp kolejnego samolotu-dyspozycyjnego EM-11 "Orka" również z mieleckiego lotniska powinien rozpocząć swoją lotną drogę.
Jak podkreślało wielu uczestników, mieleckie forum było dobrą inicjatywą, którą trzeba kontynuować - w interesie środowiska, małych i średnich firm oraz tych dużych, którym wyrastają partnerzy i kooperanci, przydatni w projektowaniu i produkcji złożonych wyrobów techniki lotniczej.

Więcej o lotnictwie www.promlot.ptc.pl


Kazimierz Szaniawski

09.06.2003 r.